Ester Leibbrand
Voorzitter Noloc
Het is belangrijk dat er geen arbeidskrachten aan de kant komen te staan. Juist daarom worden een juiste studie- en beroepskeuze steeds belangrijker. “Ik vind de maatschappelijke discussie over de relevantie van bepaalde opleidingen goed. We moeten kritisch kijken naar de vraag vanuit de arbeidsmarkt en die vertalen in een relevante opleiding. Daar moeten we de toekomstige arbeidskrachten opleiden en koppelen aan de arbeidsmarkt. Hier ligt onder meer een taak voor loopbaanadviseurs”, zegt Ester Leibbrand. Ze is voorzitter van Noloc, de beroepsvereniging van loopbaanprofessionals. “Door een weloverwogen studiekeuze wordt een groot deel van de frictiewerkloosheid voorkomen. Kijk alleen al naar het aantal onvervulde vacatures en de noodklok die wordt geluid binnen bepaalde beroepsgroepen vanwege personeelstekorten.”
Toetsen
Leibbrand meent dat jongeren nog niet voldoende worden begeleid in hun keuze. “Scholen worden nog steeds beloond voor het aantal mensen dat slaagt en in mijn optiek is er te weinig aandacht voor de aansluiting op de arbeidsmarkt. Idealiter is er al veel eerder aandacht voor loopbaanadvies, misschien zelfs al in het basisonderwijs. Men kijkt veel naar de cognitieve kant en te weinig naar wat het kind wil en kan in relatie tot de ontwikkelingen op de arbeidsmark. Een goede ontwikkeling zijn de zogenaamde ‘Gave Dagen’ op basisscholen waarop volwassenen vertellen over hun werk, waardoor kinderen al op jonge leeftijd in aanraking komen met een beroep. Ook voor de middelbare school is dit soort initiatieven geschikt. Helaas is er vaak onvoldoende vertaling naar keuzemogelijkheden. De overheid stimuleert een leven lang leren in combinatie met keuzes voor werk. Start dus eerder met loopbaanadvies en toets vervolgens regelmatig of de keuze nog steeds de juiste is.Dan kan je tijdig bijsturen.”
Gevolgen
De gevolgen van een onjuiste studiekeuze zijn aanmerkelijk, meent Leibbrand. “Niet alleen heb je tegenwoordig een kortere periode om je opleiding af te ronden, het is later financieel veel nadeliger om van studie te veranderen. Ook daarna kun je kampen met de consequenties, omdat je bijvoorbeeld zonder werk zit, of een beroep gekozen hebt maar je daar toch niet prettig bij voelt. Gelukkig leiden scholen mensen breed op, waardoor je nog wel enigszins kunt switchen. Maar de school moet echt een vinger aan de pols houden of de studiekeuze nog steeds relevant is.”
Kwaliteiten
Maar wat als je echt niet weet wat je wilt? “Soms hebben jongeren te weinig inzicht in wat er precies mogelijk is. Of ze kunnen niet kiezen. Dan is het de taak voor een school om te kijken naar de kwaliteiten van een leerling. Iemand die kritisch is, gericht op cijfers en introvert, zet je niet achter een receptie. Daaruit kun je al filteren. Zolang er maar een groot bewustzijn is van het belang van maken van de juiste keuze. Hierbij kan een externe loopbaanadviseur helpen, maar ook een leerkracht of coach. Loopbaanadvies moet een onderdeel zijn van school.”