Digitalisering speelt een grote rol in de beroepen van de toekomst en is absoluut een factor om rekening mee te houden in de voorbereiding op de beroepskeuze, zegt Tineke Netelenbos. In de functie van voorzitter ECP, platform voor de Informatiesamenleving en digital Champion zet zij zich in voor een digitale economie.
Geschreven door Marjolein Straatman
Tineke Netelenbos
Voorzitter ECP en Digital Champion
“Waar mogelijk, worden banen geautomatiseerd en gedigitaliseerd. Het is een ontwikkeling die voorlopig nog wel doorzet en momenteel is te zien in verdwijnende arbeidsplaatsen bij banken. Daarom is het in ieder geval van belang dat jonge mensen zich oriënteren op beroepen die niet kunnen verdwijnen als gevolg van digitalisering. Gelukkig bestaan er nog veel banen die veel flexibiliteit en creativiteit verlangen, wat niet in te vullen valt met digitale middelen of robots. Dat er grote veranderingen spelen en nog op komst zijn staat vast. Komende vanuit een analoge wereld, bevinden we ons nu in een transitiefase naar een die steeds digitaler is.”
Digitaliseren en e-skills
“Nederland heeft inmiddels een enorm hoge computerdichtheid. Bijna iedereen is wel in het bezit van een mobiele telefoon die vaak fungeert als een kleine computer. Er is sprake van een fijnmazige infrastructuur voor internet en een goede bekabeling waardoor bijvoorbeeld ook de overheid en het onderwijs steeds verder kunnen digitaliseren. Vergeleken met sommige andere Europese landen loopt ons land voorop in digitalisering en e-skills, wat leidt tot verschillende ontwikkelingen. Zo voorzie ik een grote vlucht van The Internet of Things waarbij apparaten digitaal gegevens uitwisselen.
Een andere ontwikkeling die grote gevolgen gaat hebben in de toekomst is natuurlijk 3D-printing. Dit kan veel nieuwe beroepen en voordelen opleveren. Denk bijvoorbeeld aan al het materiaal dat nu nog met helikopters en schepen naar booreilanden wordt gebracht. Dat kan later mogelijk op locatie worden geprint. Het is vereist om doorlopend te innoveren en ook daarvoor is mankracht nodig. Wie kiest voor een beroep moet inspelen op een wereld waarin alles digitaliseert en verandert. De voorbereiding hierop bestaat voor een deel uit een goede opleiding. Om die te laten slagen is het eveneens belangrijk dat het onderwijs nog meer samenwerkt met het bedrijfsleven.”
Sectoren met kansen
“Een goede voorbereiding betekent ook inspelen op de schaduwkanten van digitalisering. Te denken valt aan privacyvraagstukken en cybercrime. Naar verwachting ontstaan er veel banen voor mensen die ons kunnen beschermen tegen internetcriminaliteit zoals phishing en cyberaanvallen. In heel Europa ontstaat er over enkele jaren zelfs een tekort van 900.000 ict’ers die over vaardigheden beschikken die nu al nodig zijn. Enorme kansen voor de ict-sector dus.
Daarnaast zijn er veel baankansen in de techniek en ook in de zorg die in hoog tempo digitaliseert met innovatieve operatietechnieken, digitale apparatuur en bijvoorbeeld zorgrobots. In de hospitality-branche zien we dezelfde ontwikkeling; praktisch iedereen die een hotel of reis boekt doet dat online en daarmee is vindbaarheid op internet natuurlijk essentieel. Het zijn veranderingen die kansen opleveren, al bestaat er ook weerstand en bij sommigen de gedachte dat digitalisering zaken onpersoonlijker maakt. Toch heeft het weinig zin om met de bril van de eigen jeugd naar de huidige trends te kijken.”
Voorbereiding
“Hoewel het gezien de digitalisering een riskante keuze is, kiezen veel jongeren momenteel nog steeds voor een administratieve baan. En dat terwijl bijvoorbeeld de bèta-kant en sectoren die meegroei- en met de digitalisering veel meer kansen opleveren. Voor wie al een baan heeft wordt het steeds belangrijker om bij te blijven, zoals we zien bij ict’ers die in de jaren negentig zijn opgeleid en bij wie nu vereiste kennis ontbreekt. In de praktijk betekent dit een leven lang leren, en scholing in overleg met de werkgever. “Eenmaal bevoegd altijd bevoegd” gaat niet meer op. Er zijn dus verschillende factoren om af te wegen bij de beroepskeuze. Al is het natuurlijk evenzeer belangrijk om je hart te volgen.”